Visie op Beeldende Vorming

Visie Beeldende Vorming

De Vrije expressie heeft iets weg van de visie die wij hebben behorende dit vak. Dit gaat over de manier waarop de kinderen hun talenten en fantasie kunnen herkennen en toepassen, namelijk door ruimte hiervoor te bieden.

‘Kinderen moesten zich vrij en onbelemmerd kunnen uiten om een vrij en gelukkig mens te worden. De leraar mocht het kind niet of zo min mogelijk belemmeren in zijn eigen unieke manier van uiten.’

‘Beeldend werken moest in grote vrijheid gebeuren om het kind optimaal ruimte te bieden voor zijn unieke expressieve vermogens.’ (Onna & Jacobse, 2004. p. 44)

Ruimte geven is toch iets anders dan helemaal vrij laten. Je kan een kind niet helemaal vrij laten, er moet houvast zijn voor de leerlingen en genoeg begeleiding om die talenten te ontdekken en toe te passen. Een leerkracht is er om het kind hierin te helpen en hem een stap verder te laten komen. Het is van belang om het kind te laten experimenteren met materialen, technieken, vormen, enzovoort.

‘Het is de bedoeling dat een leerling die beeldend vormgeeft betekenis, vorm en materiaal op elkaar afstemt. Om te voorkomen dat hij de meest bekende oplossing kiest, leert hij op een bewuster niveau de stapjes te doorlopen. Hij denkt na, probeert uit, experimenteert met materiaal en vorm, bedenkt iets nieuws, verandert, voert dan weer systematisch uit, zoekt naar een andere oplossing enzovoort.

Het is de belangrijkste taak van de leraar deze onderzoekende activiteiten te stimuleren en intensiveren: de kinderen leren te kijken naar het eigene in hun manier van werken en de keuzes die zij maken, ofwel ze leren reflecteren.’ (p. 64)

Reflectie is erg belangrijk. De leerlingen denken na over hoe ze iets doen. Dit is van belang voor heel het proces en het uiteindelijke product. Zo leren kinderen meer over het vak en over zichzelf op dit gebied.

De didactiek die een leerkracht hanteert, is overigens niet alleen op het product gericht. Dit staat in verbinding met het proces, wat ook een erg belangrijk deel is van beeldende vorming.

‘Vormgeven is een open activiteit. Het vormgevingsproces krijgt zoveel aandacht omdat het, naast kennis over beelden, uiterst leerzame ervaringen biedt. Het vormt een waardevolle bijdrage aan de manier waarop kinderen de wereld gaan begrijpen. ‘Leren’ krijgt daarmee de brede betekenis, zoals die in de constructivistische leertheorie wordt geschetst (Van Oers, 1995). Doen, kijken en reflecteren gaan daarbij hand in hand.’ (p. 65)

Wat vooral in onze visie naar voren komt, is dat ervaring erg belangrijk is. En daardoor zijn boekjes van Vial, die in de jaren zeventig werden gebruikt voor beeldende vorming in het onderwijs, inspiratie voor ons.

‘Hierin stelt hij dat beeldende vorming enerzijds geïntegreerd kan worden in wereldoriënterend onderwijs en dat anderzijds kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen door het aanbieden van de beeldende vorming in ‘ateliers’. (p. 45)

Het voordeel van ateliers is dat er meerdere lokalen kunnen worden ingericht en daar verschillende manieren van beeldend vormen kan worden gegeven. Hierbij kunnen kinderen kennis maken met verschillende technieken en materialen en zo hun talenten ontwikkelen. ‘Doe-lessen’ staan hierbij centraal, net als een leerkracht die de kinderen hierin begeleidt. Ook ouders kunnen hierbij helpen.

Zo krijgen de leerlingen dus ervaring op dit gebied.

De ateliers is niet het enige uit de jaren zeventig dat ons inspireert, ook de projecten en thema’s op het gebied van beeldend onderwijs spreken ons erg aan. ‘Omdat de massamedia zo knap gebruik maakten van beelden, moesten kinderen deze beeldtaal leren doorzien. Integratie van de beeldende en andere vakken werd daardoor noodzakelijk. Er werd meer gewerkt met thema’s en projecten, waarbij de beeldende vakken een belangrijke inbreng hadden (Jacobse e.a., 1980. p. 46)’ Kortom, wij vinden het belangrijk dat een kind de ruimte heeft voor zijn talenten en ontwikkeling, maar wel een zekere houvast aangeboden krijgt. Verder vinden wij het proces heel belangrijk: hoe komt het kind tot een 'kunstwerk'? Daarbij is het van belang dat het kind veel ervaring opdoet; door ervaring en actief bezig zijn en experimenteren, leer je het meest!